توریسم ورزشی یا گردشگری شرکت در مسابقات ورزشی یا تماشای یک مسابقه ورزشی را شامل می شود، توریسم ورزشی یکی از شاخه های در حال پیشرفت صنعت گردشگری و توریسم محسوب می شود و طرفداران و علاقمندان زیادی دارد.
صنعت گردشگری در حال حاضر در حال پیشرفت و گسترش می باشد. همانطور که قبلا گفته شد توریسم ورزشی در واقع تجربه ی سفر برای شرکت در یک مسابقه ورزشی یا تماشای آن می گویند که به بخش مهمی از صنعت گردشگری تبدیل شده است و به نوبه خود میتواند منبع درآمد بزرگی برای کشور میزبان باشد.
گردشگری ورزشی بازاری روبه رشد است و باید توجه داشت که اجرای فرایند برگزاری رویدادهای ورزشی به گونه ای موفقیت آمیز، نیازمند برنامه ریزی و کار دقیق و علمی است. کشورهای بسیاری در تلاش هستند تا زیر ساخت های مناسب برای این بازار سودآور را فراهم کنند.
معرفی توریسم ورزشی
توریسم یا گردشگری ورزشی در واقع سفر به نقاط مختلف دنیا برای شرکت در یک فعالیت یا رویداد ورزشی و یا تماشای رقابت ورزشی است و معمولا به سه گروه تقسیم می شود که شامل؛
- توریسم رویدادهای ورزشی
- توریسم فعال
- توریسم ورزشی نوستالژیک
شاید کلمه توریسم ورزشی برای بسیاری از افراد ناشناخته و مبهم باشد، اما علاقمندان به ورزش های متنوع با این کلمه آشنا هستند، زیرا طرفداران تیم های محبوب مختلف برای شرکت در مسابقات گوناگون و تماشای رقابت تیم مورد علاقه شان به نقاط مختلف که دور یا نزدیک سفر می کنند.
توریسم رویدادهای ورزشی
این بخش مرتبط با رویدادها و فعالیت های ورزشی بزرگ همچون مسابقات جهانی و بازی های المپیک می باشد، این دو رویداد از مهم ترین و پرطرفدارترین مقصدهای توریسم ورزشی در جهان محسوب می شوند که هر چهار سال یک بار در شهر و کشوری متفاوت انجام می شود.
جالب است بدانید که جام جهانی سال 1994 و المپیک سال 1996 که در آتلانتا در ایالات متحده آمریکا برگزار شد، به عنوان جاذبه گردشگری مهم شناخته شد و طبق تخمین آماده سازی جام جهانی 1994 حدود 50 میلیون مسافر خارجی برای شرکت یا تماشای این رویداد بزرگ ورزشی به این شهر سفر کردند.
علاوه بر این سفرهای داخلی برای تماشای مسابقات تیم محبوب مانند، لیگ برتر فوتبال داخلی و ... نیز، توریسم ورزشی محسوب می شود و جایگاه خاصی در این صنعت دارد.
توریسم ورزشی فعال
افرادی که برای شرکت در یک رشته ورزشی سفر می کنند، گردشگران توریسم ورزشی فعال هستند که طیف گسترده ای از رویدادها و رشته های ورزشی متنوع را شامل می شود، ورزش هایی مانند: قایق رانی، تنیس، فوتبال، والیبال، ماهیگیری، شنا، غواصی و ... از ورزش هایی محسوب می شوند که افراد برای شرکت در مسابقات آنها به کشورهای دیگر در سراسر دنیا سفر می کنند.
برخی از کارشناسان توریسم ورزشی فعال را به دو گروه تقسیم کرده اند؛
- شرکت کنندگان در رویدادهای ورزشی که به صورت آماتور یا حرفه ای در رقابت های ورزشی شرکت می کنند و برای شرکت در این مسابقات به شهر یا کشورهای دیگر سفر می کنند.
- علاقمندان به رویداد های ورزشی که شامل افرادی است که برای تفریح و سرگرمی در رویدادهای و مسابقات ورزشی شرکت می کنند.
توریسم نوستالژیک و مشاهیر
این زیرمجموعه از توریسم ورزشی شامل سفرهایی است که برای بازدید از جاذبه های گردشگری ورزشی انجام می گیرد و می توان تالار مشاهیر ورزشی در نقاط مختلف دنیا، موزه های ورزشی و ورزشگاه های مشهور و بزرگ دنیا را نام برد که تورهای مختلف بازدید از این مکان ها را برگزار می کند. ملاقات با ورزشکاران مشهور و محبوب نیز در این گروه جای گرفته اند.
در دسته بندی دیگر، توریسم ورزشی به دو گروه گردشگری ورزشی سخت و گردشگری ورزشی نرم تقسیم می شود؛
1.گردشگری ورزشی سخت
این گروه از گردشگران شامل کسانی می باشد که در رقابت و مسابقات ورزشی شرکت می کنند. در این نوع سفرها عامل و انگیزه سفر به مقصد های مختلف، رویداد یا رقابت ورزشی می باشد، مسابقات جام جهانی، بازی های المپیک، مسابقات جایزه بزرگ فرمول یک و رویدادهای ورزشی منطقه ای مانند: بازی های آسیایی در این گروه از توریسم ورزشی قرار گرفته اند.
2.گردشگری ورزش نرم
دلیل سفر عموما تفریح و سرگرمی با شرکت در یک فعالیت ورزشی می باشد، ورزش هایی همچون قایق رانی، پیاده گردی و اسکی از تفریحاتی هستند که در این گروه از توریسم ورزشی جای گرفته اند.
پیشرفت فناوری در توریسم ورزشی
اگرچه پیشرفت فناوری تاثیر چشمگیری در ورزش نداشته است، اما بی تاثیر نیز نبوده و امکان خرید بلیط مسابقات مختلف به صورت آنلاین و همچنین دسترسی به منابع متنوع و متعدد را ایجاد کرده است که تا دهه ها ی قبل امکان آن ایجاد نشده بود.
هم اکنون از مدت ها قبل دقیق می دانیم که یک رویداد ورزشی در چه تاریخی و در کجا برگزار می شود و امکان تهیه بلیط آن برای علاقه مندان فراهم است، همچنین خود را برای هزینه تماشای رویداد و هزینه متفرقه سفر آماده می کنند. توریسم ورزشی امروز جایگاه مهم و ویژه ای در فناوری دارد و بخشی از گسترش خود را مدیون پیشرفت تکنولوژی می باشد.
مخاطبان توریسم ورزشی
مخاطبان توریسم ورزشی وابسته به نوع ورزش مورد نظر متفاوت است، اما بررسی های کلی نشان دهنده این موضوع است که بیشترین مخاطب توریسم ورزشی را مردان 18 تا 34 ساله تشکیل می دهند که از نظر اقتصادی در سطح متوسط می باشند.
چشم اندازی دقیق تر از محاسبه و مطالعه دقیق آمار و ارقام بدست آمده است که برای مثال به چند مورد اشاره می کنیم؛ طرفدارن و علاقه مندان به ورزش های فوتبال و بسکتبال جوانتر از طرفداران ورزش هایی چون کریکت هستند. با توجه به اینکه رشته های مختلف ورزشی مخاطبان خاص خود را دارد، با این وجود در سالهای اخیر توریسم ورزشی در تمام رشته های ورزشی افزایش چشمگیر داشته و در حال پیشرفت می باشد و یکی از دلایل اصلی برای سفر و تعطیلات محسوب می شود.
دلایل فراگیر شدن توریسم ورزشی
عوامل گوناگون و متعددی در فراگیر شدن و پیشرفت این مجموعه از صنعت گردشگری موثر بوده است که در این میان به چند مورد مهم آن به اختصار اشاره میکنیم:
دلایل و الزامات اقتصادی
هر فرد برای سفر یا گردش باید هزینه پرداخت کند در نتیجه این بخش می تواند زمینه بسیار مناسبی برای سرمایه گذاری و درآمدزایی باشد. همچنین تغییر شکل شغل ها و اختصاص دادن زمان بیشتر به تفریح و گردش نیز بر صنعت گردشگری و توریسم تاثیر بسزایی داشته است و پیشرفت علم و تکنولوژی کارها را بسیار سریعتر و آسان تر کرده است تا افراد زمان بیشتری برای تفریح و سرگرمی داشته باشند و خانواده و افراد مختلف تمایل بیشتری برای انجام فعالیت های ورزشی و صرف هزینه در این فعالیت ها نشان دهند.
دنیای نوآوری و فناوری
پیشرفت هایی که در زمینه فناوری صورت گرفته است، یکی از عوامل بسیار موثر در زمینه گردشگری و گسترش آن در سراسر دنیا است، وسایل حمل و نقل مدرن و جدید یکی از تاثیرگذار ترین نمونه های پیشرفت فناوری در زمینه گسترش توریسم محسوب می شود.
افراد با سفر هوایی به راحتی می تواند به آسانی برای شرکت یا تماشای رقابت های ورزشی سفر کنند. سفر به مکان های مختلف گردشگران را نیازمند به مکانی برای اقامت با امکانات لازم رفاهی می کند که می تواند اقامتگاه، مسافرخانه و یا هتل باشد.
رسانه های مختلف همچون تلویزیون، رادیو و مطبوعات نیز در گسترش توریسم ورزشی بسیار موثر بوده است و همچنین پیشرفت امکانات ورزشی متنوع و مدرن باعث محبوبیت بیشتر توریسم ورزشی در میان افراد مختلف شده است. ابداعات فناوری باعث شده افراد بتوانند به آسانی و به صورت آنلاین بلیط شرکت در مسابقات ورزشی را تهیه نمایند.
تغییر در ارزش و نگرش ها
در زمان کنونی افراد اهمیت بیشتری به تفریحات و سرگرمی می دهند که این امر در جامعه های غربی چشمگیر تر است، این عوامل باعث افزایش تمایل افراد به تفریحات ورزشی و پیرو آن توریسم ورزشی شده است و به عنوان شاخص این امر می توان به گسترش کلینیک های تناسب اندام با هدف تجاری اشاره کرد که تاکید به جنبه های فردی و لذت گرایی ورزشی دارند.
شرکت در رقابت های ورزشی متنوع و پیروزی در انها برای تعداد زیادی از فراد و دوستداران ورزش اهمیت زیادی دارد، اما گروهی از افراد نیز هستند که هدف آنها لذت بردن از تفریح و سرگرمی در فعالیت های ورزشی است.
توریسم ورزشی بر چه بخش هایی تاثیر گذار است؟
این شاخه از صنعت گردشگری اگرچه محدودیت ها و مرزهایی دارد، اما بر بخش هایی همچون اقتصاد، محیط زیست، فرهنگ و ... موثر است که به اختصار در مورد آنها توضیح می دهیم؛
1.توریسم ورزشی و اقتصاد
تحقیقات زیادی در توریسم ورزشی انجام گرفته است که تمرکز آنها بر تاثیر توریسم ورزشی بر مسائل مالی و اقتصاد کشور میزبان بوده است، اقتصاددانان، سیاستمداران و برنامه ریزان بر گسترش توریسم ورزشی، برای زنده کردن اقتصاد محلی تاکید دارند. این صنعت بسیار پرطرفدار و سودآور است، طبق تحقیقات انجام گرفته این بخش از صنعت گردشگری تاثیر چشمگیری و مثبتی در اقتصاد کشور میزبان داشته است.
علاوه بر اینکه رویدادهای ورزشی تاثیر مثبتی بر منافع اقتصادی کشور میزبان دارد، باید به تاثیرات جانبی آن که مثبت و منفی هستند نیز دقت داشت، تاثیرات مثبت و منفی در رویدادهای ملی و بین المللی بسیار چشمگیر و قابل توجه است.
هزینه برگزاری رویدادهای بزرگ و فراهم کردن تجهیزات و امکانات از مسائل مهمی است که باید به آنها توجه داشت. در رویداد های ورزشی توریسم ها تاثیر فرهنگی و زیست محیطی زیادی بر کشور میزبان می گذارند. ارتقا امکانات محلی به امکانات ملی و بین المللی به جز جنبه اشتغال زایی و کسب درآمد برای اهالی کشور میزبان ممکن است تاثیرات منفی در محیط زیست داشته باشد.
2.توریسم ورزشی و تاثیرات فرهنگی و اجتماعی
صنعت گردشگری و توریسم ورزشی تاثیرات مهم تری علاوه بر مسائل اقتصادی بر کشورهای میزبان دارد که به چند مورد آن اشاره می کنیم:
- توریسم ورزشی باعث تقویت هویت میراث ملی و هویت جامعه به دلیل همکاری اهالی برای ارتقا فرهنگشان می شود.
- توریسم ورزشی باعث سفر افراد بسیار زیادی از نقاط مختلف دنیا به کشور میزبان می شود و مسافران با فرهنگ آن منطقه بیشتر آشنا می شوند.
- سبب احیا، تشویق و ترغیب سنت های های فرهنگی اهالی شهر یا کشور میزبان می شود.
اما توریسم ورزشی تاثیرات منفی نیز دارد که می توان موارد زیر را نام برد:
- توریسم گردشگری با فرصت سودآوری ممکن است، منجر به بهم خوردن تعادل اقتصادی منطقه میزبان و از بین بردن جوامع سنتی شود.
- برنامه ریزی نادرست ممکن است سبب آسیب به میراث فرهنگی و هویت جامعه شود.
- تنش های بین میزبان و گردشگران ممکن است سبب بروز بی نظمی و آشوب شود.
3.توریسم ورزشی و محیط زیست
توریسم ورزشی علاوه بر تاثیرات مثبت که بر اقتصاد کشور میزبان دارد، ممکن است بیشترین آسیب را بر منابع طبیعی وارد کنند و مهمترین آنها ورزش هایی است که در فضای باز انجام می شوند و در برخی از رشته ها رفتار خود ورزشکاران برای محیط زیست آسیب دهنده و مخرب است که چند مورد را به اختصار توضیح می دهیم؛
- ممکن است دوچرخه سواران کوهستان سبب آسیب به پوشش گیاهی و خاک منطقه شوند.
- صدا و نور ماشین های رالی و قایق های تندرو ممکن است سبب فراری شدن حیوانات از آن منطقه شود.
- ریختن زباله در پارک ها و آب های منطقه توسط توریسم هایی که در طبیعت اقامت می کنند، سبب آسیب به محیط زیست می شود.
- لنگر کشتی ها و قایق ها و همچنین نا آگاهی غواصان ممکن است سبب آسیب به دنیای زیر آب و مرجان ها شود.
علاوه بر آنچه که بیان شد، احداث و تاسیس زیرساخت های ورزشی مانند: پیست اسکی، زمین گلف و .... در مناطق بکر سبب آسیب این مناطق می شود و همچنین ساخت و ساز هتل ها و مکان های اقامتی که به صورت بی رویه برای توریسم ها انجام می گیرد، تردد بیش از حد وسایل حمل و نقل بر محیط زیست و آلودگی هوا موثر هستند و به مناطق کشور میزبان آسیب میزنند.
مزایا و منافع توریسم ورزشی
توریسم ورزشی علاوه بر تاثیرات مثبت و منفی که دارد، قطعا مزایا و منافعی دارد که شامل:
- تبدیل ورزش ها به منبع سرمایه گذاری در صنعت گردشگری
- رشد اقتصادی با ایجاد فرصت های شغلی جدید
- معرفی تصویری مثبت از جامعه شهر یا کشور میزبان
- افزایش امکانات به ویژه امکانات ورزشی
- فرصتی ایده آل برای تفریح و سرگرمی جوانان
- توسعه زیر ساخت های جدید
- رشد و پیشرفت صنعت گردشگری در زمینه های دیگر
- افزایش قابلیت های سازمانی و بهره برداری از بازار
- فراهم شدن منابع مالی برای ایجاد امکانات ورزشی
- افزایش حمایت جامعه از ورزش و رویدادهای ورزشی
