جزیره ی کیش با دارا بودن جاذبه های بسیار باستانی و تفریحی همواره مورد توجه مسافران و گردشگران زیادی از نقاط مختلف ایران و کشورهای دیگر است. یکی از این جاذبه های شگفت انگیز جزیره کیش، شهر زیر زمینی کاریز با قدمت 2500 ساله و عمق 16 متر است که شهرت جهانی دارد و نشان دهنده ی مهارت، هنر و تبحر ایرانیان می باشد. این شهر با تلفیقی از هنر ایرانی و طبیعت زیبای جزیره منظره ای جذاب برای مسافران و گردشگران ایرانی و خارجی فراهم کرده است.
شهر زیرزمینی کاریز مکانی دیدنی، جذاب و تفریحی در جزیره ی زیبای کیش به شمار می رود. از ویژگی های منحصر به فرد این بنا شامل: مرجانی بودن، جریان آب شیرین، هوای خنک در زیر زمین و سقف پر از مرجان که آن را در شمار جاذبه های مهم و جذاب جزیره و حتی کشور قرار داده است.
دیدنی های شهر کاریز کیش
- سقف مرجانی
سقف مرجانی از ویژگی های متمایز شهر زیر زمینی کاریز است که آن را در میان جاذبه های متعدد جزیره ی کیش با اهمیت کرده است، سقف مرجانی این بنا با قطر 7 متر زمانی بستر آب دریا بوده است. این سقف مملو از صدف و آبزیانی است که به صورت فسیل در آمده اند. طبق آزمایش های انجام شده توسط باستان شناسان آلمانی قدمت فسیلهای موجود در سقف شهر زیر زمینی کاریز متعلق به حدود 270 تا 570 میلیون سال پیش است و دلیل بر پیشینه ی بسیار بالای این بنا دارد.
چاه های کاریز
دو مسیر آب از دو سوی جزیره یکی از منطقه ی صفین و دیگری از باغو سرچشمه میگیرند و بعد از مسیر مشخصی در محل کنونی کاریز می رسند و به سه رشته تبدیل می شوند. آب پس از آن فقط در یک رشته جریان دارد که به شهر باستانی حریره منتهی می شود. در طول مسیر آب 274 حلقه چاه وجود دارد که 74 حلقه چاه آن در مجموعه کاریز قرار دارد. وجود چاه ها و قنات نشان دهنده ساکن بودن و هم جریان داشتن آب به سمت کاریز است. اخیرا یک حلقه چاه در لایه مرجانی با ضخامت 7 متر به شکل مخروطی ایجاد شده است.
تصفیه خانه طبیعی آب
آب حاصل از بارندگی های فصلی کیش آب کاریز را تشکیل می دهند، مرجان های موجود در مسیر کاریز آب را تصفیه می کنند و در لایه های گل مارن ذخیره می کنند، تا در قنات جریان پیدا کند. در گذشته علاوه بر مصرف آب نوشیدنی، آن را با کالاهای دیگر معاوضه می کردند؛ در حدود قرن پنجم و ششم هجری آب آشامیدنی برای کشورهای حاشیه خلیج فارس بسیار ارزشمند و گرانبها بوده است و به عنوان کالا آن را داد و ستد می کرده اند.
هوای خنک همیشگی در زیر زمین
هوای جزیره زیبای کیش غالبا گرم است، از ویژگی های مهم شهر زیر زمینی کاریز هوای خنک دائمی در تمام فصول سال است. مسافران و گردشگران در تمام روزهای سال می توانند برای بازدید به این مکان بروند و از هوای معتدل و خنک آن لذت ببرند، هوای خنک کاریز باعث حفظ کیفیت آب آشامیدنی شده است. در قدیم نیز به دلیل دور بودن از نور مستقیم خورشید و دمای معتدل و خنک کاریز اتاق ها و دالان هایی برای سکونت وجود داشته است. جالب است بدانید که دمای هوای شهر کاریز 10 تا 12 درجه پایین تر از بیرون است.
پایاب کاریز
عمق متوسط چاه های موجود در شهر کاریز حدود 12 متر است و برخی از آنها تا 16 متر نیز می رسد. مردم قدیم جزیره برای استفاده از آب آشامیدنی از طناب و دلو استفاده می کردند. پایاب بهترین راه برای رفت و آمد و برداشت آب در گذشته محسوب می شده است. پایاب مکانی است که برای برداشت آب از کاریز طراحی و پیش بینی شده است. قدیمی ترین پایاب کیش در شهر زیر زمینی کاریز، کنار ورودی موزه با قدمتی 800 ساله وجود دارد.
احیای شهر زیر زمینی کاریز
بافت فسیلی، آب و هوای خنک و آب شیرین این منطقه باعث توجه مردم و ترغیب سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری در این منطقه تاریخی شده است، در شهریور ماه سال 1378 مجموعه کاریز بازیابی و احیا شد. این مجموعه نه در قالب قنات بلکه در نقش یک شهر باستانی 10 هزار متر مربعی مورد بازدید مسافران، گردشگران و توریست های ایرانی و خارجی قرار گرفت. احیای شهر زیر زمینی کاریز توسط مهندس حاجی حسینی که 32 سال مقیم کشور آلمان بودند به ایران برگشتند و با سرمایه گذاری خصوصی و اصول معماری ایرانی توانستند، این مجموعه را مرمت و احیا کنند.
در زمان بازسازی شهر کاریز برای حفظ کیفیت آب های شیرینی و جلوگیر از آسیب، بر رو ی کانال ها و منابع آب محافظ قرار داده شد. این محافظ ها به شکل استوانه های سیمانی بودند و باعث استحکام بیشتر تونل، چاه های آبی حفر شده و قنات ها می شوند که در اصطلاح به آن ها کول می گویتد. همچنین برای جذب و ترغیب بیشتر گردشگران و رفاه آنان در مسیر منتهی به کاریز، مکان هایی با معماری سنتی مانند: بازارچه، رستوران و موزه ایجاد شده است. مهم ترین و جذاب ترین بخش این مجموعه تونل شاهنامه است که با سوار شدن بر قایق کوچک می توان از آن عبور کرد و از زیبایی هایش لذت کافی ببرید.
بازدید از شهر زیر زمینی کاریز
از شهر باستانی کاریز در سفر به جزیره ی زیبای کیش می توانید همه روز از ساعت 9 صبح تا 10 شب بازدید کنید. هزینه ی بازدید از این مکان تاریخی در مقایسه با دیگر مکان ها و جاذبه هی کیش بسیار پایین است و مبلغی حدود 40 هزار تومان می باشد. شهر باستانی کاریز در بلوار میرمهنا، حد فاصل میدان المپیک و میدان فارور قرار دارد و آماده پذیرش بازدیدکنندگان می باشد.