مناطق آزاد تجاری محدوده جغرافیایی در نزدیکی مرزها و مبادی گمرکی می باشند که هدف از وجود این مناطق حمایت از صنعت داخلی و تسهیل واردات، صادرات و ترانزیت کالا است، در مناطق آزاد نسبت به سرزمین اصلی قوانین محدودتر و تشریفات گمرکی ساده تر می باشد.
مناطق آزاد کشور بستر بسیار مناسبی برای تولید کنندگان کالاهای صادراتی، بازرگانان و فعالان صنعت ترانزیت به دلیل تسهیلات، معافیت ها، امکانات و امتیازات در نظر گرفته شده می باشد، در مناطق آزاد تمرکز اصلی بیشتر به 4 مورد زیر می باشد:
- تقویت جایگاه کشور در عرصه تجارت بین المللی
- تشویق صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی
- جذب سرمایه و فناوری های خارجی
- تقویت کانال های ترانزیت
سرمایه گذاری در مناطق آزاد تجاری و صنعتی ایران چه مزایای دارد؟
سازمان منطقه آزاد در هر یک از مناطق آزاد مدیریت آن را بر عهده دارد و این امر باعث سریع و آسان تر شدن شرایط و فرایند سرمایه گذاری و تاسیس کسب کار در مناطق آزاد نسبت به سرزمین اصلی شده است، از مهم ترین مزایای سرمایه گذاری در مناطق آزاد مختلف کشور می توان موارد زیر را نام برد:
- ثبت و مالکیت صد در صدی شرکت توسط افراد یا شرکت ها با تابعیت غیر ایرانی
- آزادی کامل در وارد کردن و خارج کردن سرمایه و سود حاصل از آن
- دسترسی ویژه لجستیکی به کانال های ترانزیتی در آسیا و اروپا
- معافیت گمرکی و تشریفات ساده تر در واردات ماشین آلات و مواد اولیه و همچنین در صادرات و باز صادرات کالا
- به مدت 20 سال معافیت از پرداخت مالیات بر درآمد و دارایی ها
- صدور روادید ساده برای اتباع خارجی مشغول به کار در مناطق آزاد
- تابعیت از قوانین کار مخصوص مناطق آزاد تجاری و صنعتی
- انعطاف پذیری در خدمات بانکی و پولی و مبادلات ارزی آسان از طریق بانک های ایرانی و شعب های آنها در منطقه و کشورهای خارجی
در حال حاضر 7 منطقه آزاد تجاری و صنعتی در کشور وجود دارد که هر کدام از این مناطق علاوه بر هدف های بزرگ ذکر شده با توجه به ویژگی های جغرافیایی، اقلیمی، اهداف و ماموریت های مخصوص به خود را دنبال می کنند که در مورد هریک از آنها به اختصار توضیح می دهیم:
منطقه آزاد کیش؛ قطب گردشگری و اکوسیستم
در جزیره کیش نخستین منطقه آزاد تجاری کشور احداث شده است و به عنوان دومین جزیره بزرگ خلیج فارس محسوب می شود. این جزیره که بیشتر به عنوان یک منطقه تفریحی و گردشگری در ایران شناخته شده است، علاوه بر میزبانی از میلیون ها مسافر و گردشگر داخلی و خارجی در صنعت های مختلفی همچون تجهیزات برقی، الکترونیکی، پوشاک، تولیدات شیمیایی، سلولزی، حفاری فراساحلی و مواد غذایی و دارویی فعال می باشد.
در سال 1372 کیش به دلیل نزدیکی به بازارهای سرزمین اصلی و کشورهای همسایه به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس و با توجه به موقعیت استراتژیک و دسترسی ویژه این منطقه به مسیر بازرگانی بین المللی و همچنین زیر ساخت حمل و نقل پیشرفته آن این جزیره به عنوان اولین منطقه آزاد تجاری تجاری و اقتصادی کشور فعالیت خود را آغاز کرد.
منطقه آزاد قشم؛ بندر کلیدی ترانزیتی و صنعتی
جزیره قشم به عنوان یکی از مناطق آزاد کشور فعالیت خود را در سال 1372 با تصویب دولت و مجلس آغاز کرد، سازمان منطقه آزاد در جزیره قشم با هدف تبدیل شدن به هاب نفت، گاز، پتروشیمی و انرژی کشور تشکیل شده است. قشم با برخورداری از بنادر کشتیرانی از ارزان ترین نوع حمل و نقل در زمینه واردات و صادرات کالا محسوب می گردد.
جزیره قشم با داشتن ظرفیت های پیدا و پنهان خود به عنوان سرزمین فرصت های طلایی در راستای اشتغال زایی و ارزآوری به کشور در حوزه های نفت، گاز، انرژی، شیلات، صنعت و گردشگری آماده سرمایه گذاری می باشد. در منطقه آزاد قشم با توجه به تعداد سهامداران و ماهیت تجارت می توانید فعالیت خود را در این منطقه شروع کنید.
منطقه آزاد چابهار؛ نقطه تلاقی کریدورها
اراضی شرقی خلیج چابهار با مساحت 14000 هکتار در سال 1370 به عنوان یکی از مناطق آزاد کشور رسمیت یافته است و توسط رئیس جمهور در سال 1371 افتتاح گردید وکه در اقتصاد ملی کشور نقش موثری دارد.
این بندر در خلیج چابهار به دلیل موقعیت جغرافیای، وجود آب های عمیق و بریدگی طبیعی برای پهلو گرفتن کشتی های بزرگ اقیانوس پیما فضایی مناسب را با وجود اسکله هایی با عمق زیاد و مختصات لنگر گاهی مطلوب ایجاد کرده است، یکی از ویژگی های منحصر به فرد منطقه آزاد چابهار که در دیگر مناطق جنوبی ایران وجود ندارد این است که منطقه آزاد چابهار به عنوان دروازه ترانزیت شرق ایران و منطقه ای استراتژیک برای توسعه ترانزیت و صنایع به شمار می رود.
منطقه آزاد انزلی؛ بندر لجستیک ترانزیت
بندر انزلی در سال 1375 بر اساس مصوبات هیئت دولت در سفر ریاست جمهوری به این شهرستان در دو بخش مستقل تعیین شد و بر طبق اساسنامه سازمان منطقه آزاد تجاری انزلی در سال 1383 توسط هیات وزیران تصویب شد و سرانجام در سال 1384 ابلاغ گردید.
منطقه آزاد انزلی دارای ویژگی های منحصر به فرد همچون قرار گرفتن در مسیر کریدور بین المللی شمال – جنوب که بنام نستراک معروف است، کریدور بندر هلسینکی در شمال اروپا و به بنادر شمال و جنوب دریای خزر، بنادر خلیج فارس و بعد به کشور جنوب و شرق آسیا از طریق روسیه متصل می شود، همچنین این منطقه به ذخایر نفت و گاز دریای خزر و فرودگاه بین المللی رشت با تجهیزات کامل ناوبری و ... نزدیک می باشد.
منطقه آزاد اروند، میزبان صنایع و پشتیبانی نفت
منطقه آزاد اروند در محل تلاقی دو رودخانه کارون و اروند رود با وسعت 37400 هکتار در شمال غربی خلیج فارس شامل شهرهای آبادان ، جزیره و مینو واقع شده است و با کشور عراق و کویت همجوار می باشد، منطقه آزاد اروند به دلیل برخورداری از حمل و نقل جاده ای، ریلی و هوایی دارای اهمیت بالا می باشد.
منطقه آزاد اروند از سه منطقه گردشگری، صنعتی و تجاری تشکیل شده است، منطقه گردشگری ، در جزیره مینو با دیدنی ها و جاذبه های طبیعی، میراث فرهنگی غنی همچون موزه ها، اماکن مذهبی و صنایع دستی قرار دارد و سالانه میزبان مسافران و گردشگران از نقاط مختلف کشور و کشورهای خارجی می باشد.
منطقه آزاد ماکو؛ دروازه تجاری ایران و اروپا
منطقه آزاد ماکو با اختصاص حدود 95 درصد مساحت مناطق آزاد کشور در منتهی الیه شما غربی کشور و منطبق بر شهرستان های ماکو، پلدشت، شوط و شهر مرزی بازرگان می باشد، طول مرزهای جمهوری اسلامی ایران در این منطقه با کشور ترکیه 130 کیلومتر و کشور آذربایجان 140 کیلومتر می باشد که هر دو در مجاورت منطقه آزاد باکو قرار گرفته اند.
از امتیازات چشمگیر منطقه آزاد ماکو می توان به فاصله اندک از بندر مرسین در خاورمیانه و ترابزون در دریای سیاه اشاره کرد که دسترسی به بازارهای اروپا را از راه زمین و دریا فراهم آورده است، این منطقه در رقابت با راه دریایی شرق و غرب به عنوان اقتصادی ترین گلوگاه محسوب می گردد.
منطقه آزاد ارس، دروازه تجاری ایران و قفقاز
منطقه آزاد ارس از گذشته مورد توجه بازرگانان و مسافران آسیا، اروپا و جاده ابریشم بوده است و جایگاه ویژه ای در تجارت جهانی داشته است، ویژگی های جغرافیایی در کنار اهمیت این منطقه در تجارت و ترانزیت باعث افزایش ظرفیت های این منطقه شده است. در سال 1384 منطقه آزاد تجاری ارس با مساحت اولیه 9700 هکتار فعالیت خود را آغاز کرد.
منطقه آزاد تجاری – صنعتی ارس که مناطقی از شهرستان های خدا آفرین و جلفا را در بر میگیرد، در شمال غرب ایران و در نقطه صفر مرزی با کشورهای آذربایجان، ارمنستان و جمهوری خودمختار نخجوان، در 4 محدوده جغرافیایی منفعل قرار دارد.
گسترش تجارت و خدمات تجاری، توسعه صنعت حمل و نقل، دامپروری و کشاورزی، تسهیلات درمانی و فوق درمانی، صنایع پاک و فعالیت های گردشگری از مهم ترین اهداف این منطقه می باشد.
منطقه آزاد شهر فرودگاه امام خمینی
منطقه شهر فرودگاه امام خمینی در سال 1399 بر مبنای ماده 166 برنامه پنجم توسعه فرودگاه امام خمینی فعالیت خود را آغاز کرده است، فرودگاه امام خمینی قطب اول حمل و نقل هوایی باربری و قطب دوم حمل و نقل مسافری کشور محسوب می شود و با هدف تقویت جایگاه این منطقه، ضمن حفظ استقلال سازمانی، مدیریتی و مالی و همچنین ایجاد جریان پایدار منابع مالی ذینفعان منطقه آزاد تجاری در این منطقه احداث گردیده است.
در انتهای ضلع جنوبی بخش هوایی فرودگاه امام خمینی(ره) با مساحت 1500 هکتار این منطقه واقع شده است و در حال حاضر بخش های اداری، تجاری، صنایع خلاق، شهر الکترونیک، فناوری های برتر و لجستیک با مجموع مساحت 240 هکتار در حال فعالیت می باشد.
